Translate

ibiş etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
ibiş etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

4 Şubat 2010 Perşembe

Türk tuluat tiyatrosunda baş komik görevindeki uşak tiplemesi...

İbiş,

Eski  tuluat oyunlarında çoğu kez uşak rolünü oynayan komik.
Nekre (güldürücü, komik) ve İbiş adlarıyla da anılan ve karagözdeki Karagöz tipini andıran Kavuklu, ortaoyununun ikinci önemli kişisidir. Dilimli ve sarıklı bir kavuk, kırmızı çuhadan bir kaftan giyer. Oyunun asıl güldürme yükü onun üzerindedir. Kaba ama içten bir kişiliği vardır. Muhavere bölümünde Pişekâr'la söz çekişmesi yapıp ev ya da dükkân kiraladıktan sonra, sürekli meydanda kalır ve sırayla girip çıkan öteki tiplere laf yetiştirerek güldürme görevim yerine getirir. Kimi araştırmacılara göre, ortaoyununun ilk zamanlarında yalnız Pişekâr bulunmaktadır, Kavuklu daha sonra ortaya çıkmıştır. 

Geleneksel Türk tiyatrosunun en az bilinen dallarından biri kukladır. Geçmişi çok eskilere dayanmakla birlikte 16. yy.'de Türkler tarafından kullanıldığı öne sürülmektedir. Başka bir deyişle Karagöz'den eski olduğu varsayımı güçlüdür. Türk kukla oynatıcılığı18. yy.'den başlayarak Batı kuklasının etkisinde kalmışve giderek unutulmuştur. Sözlü seyirlik oyunlarından olan kukla türlerinden en yaygın olanları ipli kukla, resim kukla, el kuklası, araba kuklası ve iskemle kuklası'dır. Araştırmalarda daha çok el kuklasına ilişkin bilgilere ulaşılmıştır. Türk kuklasındaki kişiler Karagöz veya Ortaoyunu' ndakiler gibi belirgin özelliklere sahip değildirler. Daha çok doğaçtan konuşmaların (tuluat) yapıldığı kukla oyunlarında, olaylar genellikle birincil kişilerle (İbiş ve İhtiyar), ikincil kişiler (Genç Aşık, Sevgili Kız, Kahya vb.) arasında geçer.   Kukla oyunlarında ya Karagöz' le Ortaoyunu' ndan alınmış konular ya da halk efsaneleri, aşk hikayeleri vb. işlenir. Tuluat tiyatrosundan etkilenmiş olan bu seyirliklere Sahte Esirci, Cinli Yazıcı, Gül ile Fidan, Üvey Anne,  İncili Çavuş vb. oyunlar örnek olarak sayılabilir.   

Türk tiyatrosunun ünlü tuluat ustaları; 
Naşit Özcan,  Münir  Özkul, Nejat Uygur, İsmail Dümbüllü, Abdürrezzak Efendi,


6 Eylül 2009 Pazar

Anadolu' da çok yaygın ilkel bir kukla türü...

Çömçegelin, Korçak,

Kukla, tek aktörlü, üç boyutlu, taklit ve söze, karşılıklı konuşmaya dayalı geleneksel seyirlik oyundur. Türkçe bebek anlamına gelen ve bugün Anadolu'da yaşayan korçak, kudurcuk, kaburcuk, koğurcak, kaurcak, lubet, vb. gibi isimlerle yaşayan kukla seyirlik oyunların en eskilerindendir. "Korkolçak", "Çadır hayal" (ipli kukla) adı ile yaşayan kukla Orta Asyada da aynı isimle yaşatılmakta ve Orta Asya'dan getirildiği sanılmaktadır.Konusu günlük yasamdan ve edebi hikayelerden alan kukla bir hareket ve hacim oyunudur.
Bir çok Türk boyunda kendine özgü basit teknik içinde görülen ve 17. yy'dan beri Türkiye'de şehirlerde kukla adı ile bilinen oyun Anadolu'da köylüler arasında "bebek, çömce gelin, karaçör" gibi isimlerle yaygındır. Konusu günlük yaşamdan ve edebi hikâyelerden alan kukla bir hareket ve hacim oyunudur. 14. yy'dan bu yana oynatıldığı bilinmektedir. Bu oyunun baş kahramanı "İbiş" ve ihtiyardır. İbiş kurnaz ve hazırcevaptır. İhtiyar ise varlıklı bir kişidir.
El kuklacısı, küçük bir sahnenin ardından iki eliyle kuklaları karşılıklı konuşturur, oynatır. İpli kuklada ise sahnenin üstünden iplerle kuklaları hareket ettirir. Ülkemizde ipli kukla, el kuklası, araba kuklası, iskemle kuklası, yer kuklası, ayak kuklası, baş kuklası gibi türlerle bilinen kukla sanatı 19. yy sonlarında önemini kaybetmeye başlamıştır. Cumhuriyet döneminde sınırlı sayıda sanatçı yaşatmaya çalışmıştır.

İhsan DİZDAR, 
Selim BAŞEĞMEZ, 
M. Tahir İKİLER, 
Haluk YÜCE, 
Duygu TANSİ,

3 Ağustos 2009 Pazartesi

Eskiden kralları, padişahları ve saray halkını şaklabanlıklarıyla eğlendiren komik kimse...

Soytarı, 
Palyaço,

"Soytarı ile bilge, kardeştirler, soytarı da, bilge de, zekalarıyla yaşarlar. Nükte, yaratıcılık ve icad etme ustalığı demek olan zeka ile daima birlikte gider." Arthur Koestler.

9 Mayıs 2009 Cumartesi

Kanto sanatçısı...

Kınar Sıvacıyan,
Nurhan Damcıoğlu,
Peruz Terzekyan,
Deniz Kızı Eftalya,
Şamran Hanım (Kelelciyan)
Aysun Işık,(Ankine),