Latin Amerika' da İspanyol sömürgelerindeki maden ocaklarında yerli halkın zorla çalıştırılmasına verilen ad...

Mita,

Latin Amerika'da İspanyol sömürgelerindeki maden ocaklarında yerli halkın zorla çalıştırılmasına verilen ad.

Kızılderililerin tabi tutuldukları zorunlu çalışma. 

Latin Amerika'da İspanyol sömürgelerinde yaşayan yerli halkın, maden ocaklarında zorla çalıştırılması. 

Potosi Valisi Francisco de Toledo'nun getirdiği düzenlemelerle uygulanan sistem. Madenlerde zorla çalıştırma yetkisidir. 

 
Mita Latin Amerika ülkelerinin büyük gerçeğidir.

Büyük gerçek, Büyük lanet;

1545 yılında, İspanyolların Peru'yu ele geçirmesinden sonra,  dağda sürüsünü otlatan bir lama çobanı Diego Huallpa'nın öyküsüyle başlar. Lamalarından biri dağın öteki ucuna kaçar. Onu yakalamaya çalışırken vakit çok geç olur. Geceyi dağda geçirmek zorunda kalır. Soğuktan korunmak için gece ateş yakar. Sabah uyandığında görür ki yaktığı ateş dağın yüzeyinde bir madeni eritmiştir. Bu gümüştür. Erimiş gümüş şeritlerini gören Diego olayı kardeşine anlatır. Bu keşiften sonra bir süre birlikte dağın yüzeyindeki kayaları eriterek gizli gizli gümüş elde ederler. İki kardeş bir süre sonra bu sırlarını çok az bir para karşılığında İspanyollara satar.  Böylece artık Dünyanın kaderi değişmiştir. Allah yürü ya kulum demiş. And Dağlarının ve İspanyanın gidişatını değiştirecek büyük yağma dönemi başlamıştır. 

İşte Yüzeydeki gümüş bitince, dağın içine girmeye başlayan maden sahipleri, İspanya Kraliyeti adına tam üç yüzyıl boyunca durmak bilmeden gümüş çıkartırlar. Çıkan gümüş, bu madenin bulunduğu Potosi'ye akın eden İspanyollara büyük zenginlik getirir.  Zenginleşen İspanyollar işçi bulma zorluğu, güçlüğü çekmeye başlarlar. Yüzeydeki damarlar tükendiğinden derinlere gitme gerekliği ortaya çıkar. Çıkan madenin verimli işlememesi gibi nedenlerle üretim de düşer. 

O dönemin valisi Francisco de Toledo'nun getirdiği düzenlemelerle tekrar herşey yeniden hayat bulur. Üretim ve kalite yükselir. Ancak valinin düzenlediği yeni yasalarda İnka İmparatorluğunun işçi bulma yöntemine mita denir. Bu sistem dahilinde Cusco'dan Kuzey Arjantin'e kadar olan coğrafya 16 bölgeye bölünür. Her bölge her sene çalışabilir durumdaki erkek nüfusunun yedide birini madenlere işçi olarak göndermek zorundadır. Tam bir sömürge uygulaması olarak devam eder. 

İşte bu madenlerde yerli halkın sömürge yasaları ile zorla çalıştırılmasına mita denmiştir. Çalışma şartlarının zorluğu koka yaprağını çiğneyerek yer altına inen yerli halk için ise insan öğüten bir değirmen olur maden. Sonuçta madene çalışamaya giden her 10 erkekten 7'si memleketine geri dönemez. Tarihçiler tarafından zengin damarların tükendiği 19. yüzyıla kadar yaklaşık 9 milyon madencinin burada öldüğü rivayet edilir. 

Hikayeyi bu kadar güzel anlatan gezgin Barış Pala'nın yazısından alıntı yapılmıştır.