Güney Anadolu' da yaşayan Yörüklerde, parmakları gırtlağa dayayarak çıkarılan ve "boğaz çalma" da denilen ezgili ses...

Hada,
(Türkünün eski adı anlamında kullanılır)

Hollu,
(Adana ve Anamur bölgesindeki Yörükler),
Boğaz Çalma,
(Antalya, Isparta, Denizli yöresinde),
Gırtlak Müziği.

Yörüklerde Müzik;

Göçebe yaşam ve hayvancılık Yörük müziğinin pekçok yönünü anlamak bakımından da önem taşır. Çalgıları genellikle küçük ve hafiftir, böylece yaylaya göçerken yanlarına alabilirler (üçtelli, kemane, kaval ve sipsi). Bu çalgılarla, gurbet havası, koyun havası, davar havası gibi parçalar çalınır, ayrıca dans ezgileri de seslendirilir.

Yerel lehçelerde boğaz çalma, hollu, hada gibi adlar verilen edim, türkü söylemede sesin özel teknikle kullanılmasıdır ve yalnızca belli Yörük aşiretlerinde görülür. Toros Dağları boyunca yaşayan aşiretler arasında yaygındır. Boğaz çalmada iki ayrı teknik kullanılır. Birincisinde, işaret ve orta parmaklar boğaza dik ve bitişik tutulur, vibrato istendiğinde hafifçe vurulur, ikinci teknikte, başparmak boğazın ön yüzüne ya da yanlara bastırılır (kimi zaman işaret ve orta parmaklar da öteki yana bastırılır) ve ezgide perde değişimi için aşağı-yukarı hareket ettirilir. Güney Anadolu’da yaşayan Yörüklerde ikinci teknik daha yaygındır. Birinci teknik ise ender görülmekle birlikte, Bosna’ da iki boğayı döğüştürmek için sığırtmaçların söylediği deleganje ezgileri ile benzerliği bakımından önem taşır.

Boğaz çalmanın bir başka önemli özelliği başlıca kadınlara özgü olması ve evlenme çağına kadar yapılmasıdır. Cinsiyet sınırlamasına ilişkin tek istisna Burdur’a bağlı Aziziye köyünde yaşayan Sarıkeçili’lerde görülmüştür. Buradaki Sarıkeçili’lerde hem oğlanlar hem de kızlar boğaz çalarlar.

Cinsel bir çağrışım taşıması ve çocuklukla ilgili bir bağlamı olması nedeniyle genç kızların boğaz çalmayı evlenince bırakmaları beklenir, bu nedenle boğaz çalma çocuk ve gençlere özgü bir müzik türüdür. Ancak çalgı çalan müzisyenler boğaz ezgilerini heryerde çalarlar, kimi zaman dans müziği havasına bile sokarlar.