İstanbul' un Güneşli köyünde bir dere...

Ayamaya Deresi,

Tavukçu Deresi,

Aya Mama deresi, Bizans dönemindeki adıyla Ayios Mamas, milyonlarca yıl öncesinde geniş bir nehrin, dere şeklinde günümüze kalmış bir kırıntısı… Yani, milyonlarca yıl önce gürül gürül bir nehir şeklinde akan bu su, gelip geçen uzun zaman süreci içinde küçülüp ufalmış ve bugünün Aya Mama deresi olarak günümüze kadar gelmiş... Dere adını, Kapadokya’nın Aksaray ili sınırları içinde, eski Mamasum, ya da bugünkü adıyla Gökçe köyünde doğup büyümüş, çobanlık yaparak geçinmiş ve İsa’nın öğretisini benimsemiş olduğu için pagan Romalılar tarafından genç yaşta katledilmiş bir Hıristiyan azizinden alıyor. İstanbul’daki söz konusu dereye adını veren Aziz Mamas’ın ilginç hikâyesi aşağıda anlatılmıtır.     

Aziz Mamas, öteki adları ile Aziz Mammes ya da Aya Mama, Hıristiyanlık aleminde ermişlik katına ulaşmış din kahramanlarından biridir. Avrupa’da bilhassa Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa’da çok popüler olan, adının bazı kiliselere, hatta bazı küçük yerleşim birimlerine verilmiş olduğu bu aziz; tarihi kaynaklara göre Kapadokya’nın Nakida (Niğde) ve Arkhelais (Aksaray) sınırlarına yakın bir yerde, bölgenin eski ünlü volkanik dağlarından Hasan Dağı’nın (3268 m)  eteklerinde yaşamış; beslediği koyun ve keçilerden, hatta ehlileştirmiş olduğu geyik gibi vahşi hayvanlardan elde ettiği sütlerle peynir, yoğurt yapıp fakir insanlara dağıtarak yardım etmiş, etrafındakilere Hıristiyanlığı yayıp sevdirmeye çalışmış bir çobandır.

Aya Mama deresi, Bizans dönemindeki adıyla Ayios Mamas, milyonlarca yıl öncesinde geniş bir nehrin, dere şeklinde günümüze kalmış bir kırıntısı… Yani, milyonlarca yıl önce gürül gürül bir nehir şeklinde akan bu su, gelip geçen uzun zaman süreci içinde küçülüp ufalmış ve bugünün Aya Mama deresi olarak günümüze kadar gelmiş... Dere adını, Kapadokya’nın Aksaray ili sınırları içinde, eski Mamasum, ya da bugünkü adıyla Gökçe köyünde doğup büyümüş, çobanlık yaparak geçinmiş ve İsa’nın öğretisini benimsemiş olduğu için pagan Romalılar tarafından genç yaşta katledilmiş bir Hıristiyan azizinden alıyor. Gelin, İstanbul’daki söz konusu dereye adını veren Aziz Mamas’ın ilginç hikâyesine bir göz atalım:     

Aziz Mamas, öteki adları ile Aziz Mammes ya da Aya Mama, Hıristiyanlık aleminde ermişlik katına ulaşmış din kahramanlarından biridir. Avrupa’da bilhassa Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa’da çok popüler olan, adının bazı kiliselere, hatta bazı küçük yerleşim birimlerine verilmiş olduğu bu aziz; tarihi kaynaklara göre Kapadokya’nın Nakida (Niğde) ve Arkhelais (Aksaray) sınırlarına yakın bir yerde, bölgenin eski ünlü volkanik dağlarından Hasan Dağı’nın (3268 m)  eteklerinde yaşamış; beslediği koyun ve keçilerden, hatta ehlileştirmiş olduğu geyik gibi vahşi hayvanlardan elde ettiği sütlerle peynir, yoğurt yapıp fakir insanlara dağıtarak yardım etmiş, etrafındakilere Hıristiyanlığı yayıp sevdirmeye çalışmış bir çobandır.

Bizanslılar döneminde, Kapadokyalı çoban Aziz Mamas’ın oldukça artan popülerliği, Kapadokya ve Anadolu topraklarından çıkarak Yunanistan, Kıbrıs, Girit. gibi.. Ortodoks dünyasının birçok köşesine yayılmıştır. Son yirmi yıldır Kapadokya’da yaptığım araştırmalarda; bugün de var olan Aziz Mamas’ın (gerçek ya da temsili) mezarı, Kapadokya’nın pek bilinmeyen köşelerinden birinde; eski adını gene bu azizden alan, ufak bir köyde bulunmaktadır..

Eski bir fotoğrafta, kaynağını İkitelli taraflarından alan ve Marmara Denizi’ne dökülen Aya Mama Deresi’nin Ataköy 9. Kısım mahallesi tarafından görünüşü