Translate

11 Ocak 2010 Pazartesi

Asya' nın Tropikal bölgelerinde yetişen kalın gövdeli bir palmiye...

Arenga,(Malezya dilinde areng). 
Hindistan’da ve Insulinde adalarında yetişen, kalın gövdeli büyük palmiye cinsi. Bu cinsin en çok tanınan türü seker palmiyesidir.(Arenga saccharifera) Başka bir türünden do­kumacılıkta kullanılan bir lif elde edilir. On türü vardır.Palmiyeler bilhassa tropik ve subtropik bölgelerde yaygın olarak bulunan bir bitki türüdür. Arakasea (Arecaceae) ailesinden ağaçsı gövdeye sahip tek çenekli (monokotilodon) bitkiler olan palmiyeler, karakteristik görünüşleri nedeni ile genelde dıştan bakmakla tanınırlar. Ancak sikas, pandanus, kordilin ve yukka gibi benzer bitkiler acemiler tarafından palmiye ile karıştırılabilirler.
Palmiyeler genellikle yaprakları ile taç oluşturan ağaçsı bitkilerdir. Çoğu tür tek gövdeye sahiptir. Bazı türlerde gövde toprak altında olabildiği gibi bazılarında, hiç gövde bulunmayabilir. Genelde palmiyelerin tek gövdeli olmalarına karşın bazı türler yan piçleri nedeni ile çok gövdelidir. Sarmaşık özelliğinde olan palmiyeler de mevcuttur. Palmiye yaprakları çok belirgin ve karakteristik şekle sahiptir. Çoğu türün yaprakları palmat (el ayası şeklinde) veya pinnat (tüysü) yapıya sahiptir. Palmat yerine, yelpaze şeklinde terimi de kullanılmaktadır. Ancak bunların dışında, değişik şekillerde yapraklar da görülür.

Bütün dünyada yaygın bir dağılım gösteren palmiyelerin en fazla tanınan ve kültürü yapılanları, gerek estetiği gerek ekonomik değerleri bakımından Hindistan Cevizi (Cocos nucifera) ve Arap Hurması (Phoenix dactylifera) dır. Afrika Yağ Palmiyesi (Elaeis guineensis) de ekonomik değeri en fazla olan palmiyelerdendir.

Tropiklerde palmiye yapraklarından ev duvarları ve çatılarının yapımında, yaprakçıklar ve yaprak saplarından örme çanta, sepet, şapka hatta bir çeşit kağıt yapılmasında yararlanılmaktadır. Palmiye gövdeleri, inşaat malzemesi olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, sulama kanalları, küçük tekne, ok, mızrak yapımında da kullanılırlar. Metroksilon cinsi palmiyelerde, gövdenin iç fibröz kısmı, sago denilen saf karbonhidrat yapısında nişasta içermektedir. Bu nişasta yerliler tarafından besin maddesi olarak kullanılmaktadır. Yine bazı palmiyelerde gövde çizilerek elde edilen bol şekerli sıvıdan, şeker elde edilmekte veya bu sıvı fermente edilerek, alkollü içkiler yapılmaktadır. Kalamus ve benzeri tür, sarmaşık palmiye gövdeleri, "rattan" olarak adlandırılırlar. Bunlardan aynı bambudan olduğu gibi örme sandalye, sehpa, dolap ve diğer mobilya imal edilmektedir.

Tropikal ve subtropikal bölge vejetasyonunun en önemli öğelerinden olan palmiyeler yalnız çöl, deniz kumsalları veya çok sıcak bölgelerde değil, yüksek dağlarda veya tropikal ormanlarda ağaç altı örtüsü olarak da bulunurlar. Çin yelpaze palmiyesi (Trachycarpus fortunei) -18C dereceye dayandığı için Kanada'nın birçok yerinde ve İsviçre'de Alp dağlarının eteklerinde yaşayabilmektedir. Yine Afganistan ve İran'ın yüksek dağlık bölgelerinde bulunan Mazari palmiyesi (Nannorrhops rictchina) -21C° soğuğa dayanabilmektedir.

Ülkemizde çok azımızın bildiği doğal palmiye toplulukları vardır. Ülkemiz doğal palmiyelerinin adı Datça Hurması (Phoenix theophrastii) ve yeni bulunan, muhtemelen P. theophrastii'nin bir alt türü olan Gölköy Hurmasıdır (P. Theophrastii spp Gölköy).

Bazı türler;

Arenga - Areca-Archontophoneix alexandrea-Archontophoneix cunninghamiana,
Bismarcia nobilis - Borassus
Ceroxylon,
Çin palmiyesi(Trachycarpus fortunei),
Hindistan cevizi - Hurma
Phoneix canariensis (Kanarya adası palmiyesi),
Phoneix roebelini - Phoneix theophrastii - Phoneix reclinata - Phoneix rupicola,
Ravanea rivularis - Ravanea madagascariensis - Roystone regia - Roystone hispaniola,
Sabal minor - Sygarus coronata-  Sygarus romanzoffianum- Sygarus schizophylla.
Washingtonia robusta- Washingtonia filiferia - Washingtonia robusta .

Hiç yorum yok: