Translate

4 Ocak 2010 Pazartesi

Tevrat sonrası dönemde sözlü Yahudi yasalarını bir araya getiren en eski ve bağlayıcı derleme...

Mişna (mishna),

Sözlü Tora yazılı kanunların nasıl uygulanacağı ve takip edileceğinin sözlü açıklamasıydı. Sözlü Tora nesilden nesle geçti ama hiçbir zaman yazılmadı. Sözlü Tora' nın akışkan olması gerekiyordu. Prensipler aynı kalıyordu ama uygulamanın her türden yeni koşula uyarlanması lazımdı. Bu sistem ve merkezi otorite (Sanhedrin) merkezi otorite olağanüstü iyi çalıştı. Aktarma zinciri ise hiç kesintiye uğramadı (yani öğretmenler bilgeliklerini gelecek kuşak öğrencilere aktarmakta özgürdü). Ne var ki Bet-Amikdaş' ın yıkılmasından sonra Sanhedrin defalarca yok edilmeye çalışıldı öğretmenler de gizlenmek zorunda kaldı. Rabi Yeuda HaNasi işlerin kısa zamanda düzelmeyeceğini anladı. Bet-Amikdaş'ın kendi döneminde hatta gelecek birçok nesil sırasında da yeniden inşa edilmeyeceğini gördü. Sürekli zulümler ve çok zor yaşama koşulları yüzünden Yahudilerin ülkeden kaçtığını gördü.

4. yüzyılda merkezi otoritenin her zamankinden zayıf olduğunu ve bütünüyle sona erebileceği görüldü. Aktarma zincirinin hiçbir zaman kırılmaması için Sözlü Tora'yı yazma zamanının geldiğine karar verdi. Bu devasa bir işti . Rabi Yeuda HaNasi bütün anılarını toplamak için mümkün olduğunda çok rabi' ye başvurdu. Sinay Dağı'nda Moşe'ye kadar izlenebilecek kanuni geleneklerle ilgili bütün bildiklerini sordu. Bütün bu hatırlananları derledi düzenledi sonucunda da Mişna ortaya çıktı. (Mişna sözcüğü tekrar demek çünkü tekrarlayarak öğrenilirdi; mişna genişletildiğindeöğrenmek anlamına gelir.)  


Bugün Talmud sayfasına bakacak olursanız Mişna'nın İbranicesinin arasına Aramice açıklamalar serpiştirilmiştir. Buna Gemara denir. Aramice Gemara sözcüğügelenekdemektir. İbranice ise tamamlamak anlamına gelir. Gerçekten de Gemara Mişna konusundaki çeşitli rabinik tartışmaların derlenmesi olup Mişna'yı tamamlar.

Hiç yorum yok: