Translate

2 Şubat 2010 Salı

Eski Mısır' da ölülerin koruyucusu olan Tanrı...

Osiris,

Mısır kültünde, en önemli Tanrılardan biri. Ölülerin Tanrısı, ölümsüz yaşam için diriliş Tanrısı, kural koyucu, koruyucu, ölülerin yargıcı. Gökyüzünde, Orion takımyıldızının onu simgelediği düşünülürdü.

Geb ve Nut'un ilk erkek çocuğu ve Seth, Nephthys ve İsis’in kardeşi, aynı zamanda İsis’in kocası, yeraltı dünyasının hakimi, ölümsüz yaşam için diriliş tanrısı, kural koyucu, koruyucu; ölülerin yargıcı lahitinin bulunduğu yer Abidos’ta kültünün oluştuğu yerdir.  Horus, İsis'ten oğluydu. Bir hikâyeye göre Nephthys, İsis gibi davranarak ve Osiris’i baştan çıkarmış ve Anubis’i doğurmuştur. Osiris adı bu tanrıya eski Yunanlılar'ın verdiği bir addır.Osiris’in eski Mısırca’daki asıl adı “gözün yeri” anlamındaki “As-âr”dır ( ya da Usire). Bu ad, hiyeroglif yazısı ile yazılırken iki ideogram kullanılarak yazılır; kullanılan iki ideogramdan biri taht, diğeri gözdür.

Osiris başta erkeklerin dünyasının kural koyucusu olmuş ve Ra gökyüzüne kural koymak için dünyayı bıraktığında kardeşi Set, Osiris’i öldürdü. İsis’in sihri sayesinde tekrar yaşama döndü. İlk ölen yaşayan canlı olduğu için sonraları ölülerin lordu oldu. Oğlu Horus, onun ölümünün öcünü aldı. Set’i yendi ve onu batı Mısır’ın çölüne (Sahra) gönderdi.

Osiris, öte âlemin, ölüm-ötesinin, yargılamanın ve yeniden doğuşun tanrısıdır. Ölüler aleminin hükümranlığı Osiris’in ellerindedir. O, ölüm olayı ile bedenlerini terk edenleri karşılar ve onların ölüm-ötesindeki mukadder yaşamlarına başkanlık eder. İnsanlara çok şey veren ve öğreten Osiris, yaratılışla ilgili olarak tohumla da ilişkilendirilir ki, atribülerinden biri başaktır. O bir tohumu andırır, buğday tohumu gibidir. Ama o, evrendeki her şeyin tohumlarını içerir.Osiris hep sivri külah başlığıyla, ayakları bitişik olarak tasvir edilir. Kimi zaman başında taç ve iki veya daha fazla tüy bulunur. Tasvirlerinde vücudu ya sargılıdır ya da balık pullarıyla kaplıdır. Elleri göğüste çapraz vaziyettedir ve bir kamçı ile bir asa tutar, bazen bir de baston tutar. Tuttuğu asanın üzerinde Sirius yıldızının bazı sembolleri bulunur ki, bu sembollerden ikisi köpek başı ve yaydır. Kimi yazarlar Osiris’i Sirius-B, İsis’i Sirius-A yıldızıyla ilişkilendirirler. 

İsis ve Osiris, Eski Mısırlılar'ın taptığı tanrılardandı. Yunan mitolojisini de etkileyen bu efsane kahramanlarına ilişkin öykülerin İÖ 4000-3000 arasında yazıldığı sanılmaktadır. Öbür Mısır efsaneleri gibi bu öyküler de dinsel inanç ve törenlerle yakın­dan ilgilidir. Güneş'e tapınma, toprağı bere­ketlendiren Nil Irmağı'nın kutsanması ve ölülerin vücutlarını ölümden sonraki yaşam için korumayı amaçlayan cenaze törenleriyle bağlantıları vardır.
Güneş tanrısı Ra'nın soyundan gelen Osiris Mısır kralı olur; insanlara tarımı, bağcılığı, ekmek ve şarap yapmayı öğretir. Kız kardeşi İsis'le evlenir ve ikisi birlikte tüm ülkeye uygarlık getirir.
 
Ne var ki, Osiris'in erkek kardeşi Set onu kıskanır. Osiris'i öldürmek için bir plan tasar­lar. Onu kandırmayı başararak bir sandığa kapatır; sandığı sımsıkı bağlar ve Nil Irmağı' na atar. Sandık Byblos kentine (bugünkü Suriye'de) sürüklenir, ırmak kıyısında takılıp kaldığı yerde bir ağaç büyür ve onu gizler. Sandığın orada olduğunu bilmeyen Byblos kralı ağacı kestirerek ondan bir sütun yapar. Bu arada İsis sandığı aramaya koyulur ve bulur bulmaz Mısır'a geri götürür. Öfkesi henüz dinmemiş olan Set, Osiris'in vücudunu parçalara bölerek tüm Mısır topraklarına dağıtır.
İsis sabırla tüm parçaları bir araya getirdik­ten sonra, tanrılarla birlikte hazırladığı bü-yüyle Osiris'i dirilterek ölümsüzleştirir. Tanrılaşan Osiris'e yeraltı dünyasının yönetimi verilir. İsisTe Osiris'in Horus adında bir oğullan olur. Horus büyüyünce, hakkı olan krallığı almak için amcasıyla dövüşür. Sonun­da Horus Set'i yenerek Mısır kralı olur.

Hiç yorum yok: