Sığır vebası...

Çor, Malkıran.

“Malkıran” veya “çor” olarak da bilinen Sığır Vebası - Rinderpest yüksek oranda ölümlere neden olan bulaşıcı bir hastalıktır. Sığır ve mandalarda görülen, son derece bulaşıcı ve öldürücü viral bir hastalıktır. Hastalık etkeni, Paramyxovirus familyasından Morbilli virus grubuna dahildir. Virus ılıman iklimlerde, merada ve sularda 4 ay süreyle etkisini korur. Isıya karşı dayanıksız olup, 60 °C de hemen ölür. Hastalık, akut ve subakut seyreder. Morbiditesi %100, mortalitesi %90 civarındadır. İyileşen hayvanlar hastalığa ömür boyu yakalanmazlar. İmmun kolostrum alan buzağılar 6-8 ay süreyle bağışık kalırlar. 

Genel durgunluk, bitkinlik, halsizlik, iştahsızlık, yüksek ateş (40-42 °C), gözyaşı, hırıltılı solunum, burun akıntısı ve salya akıntısı gibi belirtilerle ortaya çıkar. Burun akıntısı başlangıçta seröz-sümüksel görünüşte daha sonraki günlerde irinli, nekrotik parçalı ve çok pis kokuludur. Süt verimi düşmüş ve iştah kaybolmuştur. Geviş getirme ve rumen hareketleri tamamen durur. Hastalığın 2. gününden sonra tüm mukozalarda (özellikle burun mukozasında) kızarıklık ortaya çıkar. Ağız mukozasında kepek serpilmiş gibi görünümde küçük nekroz odakları ve pseudomembranlar oluşur. 3. ve 5. günlerde ateş en yüksek noktaya erişir. Göz kapakları şişer, ishal başlayınca ateş düşer. 3 gün içinde bütün sindirim kanalında şiddetli gangrenli ve ülserli yangı şekillenir. 4. günde başlayan çok şiddetli ishal (kötü kokulu, sulu kıvamlı, kanlı) sonucu hayvan birkaç gün içinde ölüme sürüklenir. Ahırdaki hayvanların tümü hastalanır ve hemen hemen  hepsi öldüğü için sığırların en öldürücü ve en bulaşıcı hastalığıdır. Klinik yönden ilk ve en önemli belirti berrak göz yaşı akıntısıdır. 

Sığır vebası, sığır ve mandaların sindirim kanalında yaraların meydana gelmesine neden olarak kanlı ishale yol açan, bulaşıcı ve ölüm oranı yüksek bir hastalıktır. Hastalık hasta hayvanların gözyaşı, burun akıntısı, salya ve dışkıları ile temas sonucu diğer hayvanlara bulaşır. Hastalık etkeni dış ortamda dayanıksızdır. Bu nedenle hastalığın uzak mesafelere giysi ve ekipman yoluyla bulaşması mümkün değildir. 

Sığır Vebası insan sağlığı ile doğrudan ilgili bir hastalık değildir. İnsan, diğer çiftlik hayvanları ve ev hayvanlarına bulaşmaz. 

Hasta hayvanlarda yüksek ateş, durgunluk, iştahsızlık gibi genel belirtilerin yanı sıra solunum sayısında artış, gözyaşı ve burun akıntısı, gözlerde kızarıklık görülür. Ağız, dil ve yanaklarda şekillenen yaralar sonuca ağız kepek serpilmiş gibi görünür. Hayvanda ateşin düşmesini takiben koyu kahve renkte, kötü kokulu ve hafif kan parçaları içeren çok şiddetli ishal başlar. Hastalıktan iyileşen hayvanlar bir daha hastalığa yakalanmazlar. 

 

Hasta olduğundan şüphe edilen hayvanlar sürüden ayrılmalı ve hemen Veteriner Hekime başvurulmalıdır. Hasta hayvanlar çevreye devamlı mikrop saçarak diğer hayvanlara ve insanlara hastalığı bulaştırırlar. Hastalık uzun süreli tedavi gerektirdiği ve ölüm oranı yüksek olduğu için hayvanların tedavisi ekonomik değildir. Bu nedenle hastalık tespit edilenler mecburi kesime tabi tutulur. Hastalık ihbarı mecburi ve tazminatlıdır. Hastalıktan ölen hayvanlar gömülmeli, ahır dezenfekte edilmelidir. Hastalıktan korunmak amacıyla aşı uygulanmalı ve sağlık raporu olmayan hayvanların alınmamalıdır.