Resepise, Türkçe’de “makbuz”, “teminat” anlamlarına gelir. Tacirler ve üreticiler tarafından teslim edilen ticaret mallarını belli bir ücretle koruyan umumi mağazaların mal sahiplerine verdikleri çifte belgeye “resepise-varant” denir.
Makbuz senedi ve rehin senedi adı verilen bu çifte belge, umumi mağazalar tarafından buralara konan ticari mallar karşılığında mal sahiplerine verilir. Her ne kadar resepise-varant birlikte verilirse de, bunların fonksiyonları ve hukuki geçerlilikleri ayrıdır.
Resepise - varant, önce bir malın umumi mağazaya teslim edildiğini gösterir. Bu belgeden, malın sahibi, cinsi, miktarı ve diğer nitelikleri tespit edilebilir. Yine bu belge, sahibine mallarını kolayca satmaya da ihtiyacı oldukça rehnederek para alma imkânını verir.
Resepise, ciro edilerek malın başkasına devrini sağlar. Yani, mülkiyeti nakleder. Resepiseyi elinde bulunduran kimse malın sahibi sayılır. Resepise verilincce mal satılmış olur. Dolayısıyla varant da onunla birlikte malın yeni sahibine verilir.
Tüccar, henüz iyi bir fiyat bulamamışsa ve bu arada paraya ihtiyacı varsa, yalnız varant’ı ciro ederek umumi mağazalardaki malı karşılığında borç para alabilir. Şu halde varant, malın başkasına teminat olarak rehnedilmesini sağlar.
Varantı elinde bulunduran kimse malın sahibi olmaz; ancak vermiş olduğu borç dolayısıyla mal üzerinde hak iddia edebilir. Resepise, yine mal sahibinde, yani umumi mağazaya malını koyan tüccarda kalır. Mal satılınca varant sahibi verdiği parayı alır.
Umumi mağazalara bırakılan mallar ve zahire karşılığında verilen makbuz senedinin (resepise) (TK m. 746) uyarınca aşağıda yazılı hususları kapsaması gerekir:
• Malı verenin ad ve soyadı ile sanatı ve ikametgâhı
• Malın bırakıldığı umumi mağazanın ticaret unvanı ile konulduğu yer
• Bırakılan malların cins, miktar ve nitelikleri ile değerlerini açıklayan hususlar
• Yine bu malların tabi olması gereken resim, harç ve vergilerin ödenip ödenmediği ve sigorta edilip edilmediği
• Ödenmiş olan veya ödenecek ücret ve masraflar
• Senedin kimin adına veya emrine düzenlendiğini gösteren bir ibare
• Umumi mağaza sahibinin imzası
Varantın, yani rehin senedinin de yukarıdaki maddede yazılı hususları aynen kapsaması ve makbuz senedine (resepiseye) bağlanması gerekir. (TK m. 747) Makbuz senedi ve varanttan oluşan belgenin dip koçanlı bir defterden koparılmış olması ve defterin umumi mağazaya ait belgeler arasında saklanması de gerekir (TK m. 748) Makbuz senedi ve varantın hamili, masrafı kendisine ait olmak üzere mallarının kısımlara ayrılmasın ve her kısım için ayrı senet verilmesini isteyebilir. Böyle olunca eski belge iade ve iptal edilir. (TK m. 749) Resepise ile varant emre yazılı olmasa bile, ayrı ayrı ya da birlikte teslim ve ciro yoluyla devredilebilir. Ciro, yapıldığı günün tarihini taşımalıdır.
Varant ile resepise birlikte beyaz ciro (açık ciro) yoluyla da ciro edilebilir. Bu türlü ciro -her iki senet teslim edilirse- cirantanın haklarını hamile devreder.
Makbuz senedi ve rehin senedi adı verilen bu çifte belge, umumi mağazalar tarafından buralara konan ticari mallar karşılığında mal sahiplerine verilir. Her ne kadar resepise-varant birlikte verilirse de, bunların fonksiyonları ve hukuki geçerlilikleri ayrıdır.
Resepise - varant, önce bir malın umumi mağazaya teslim edildiğini gösterir. Bu belgeden, malın sahibi, cinsi, miktarı ve diğer nitelikleri tespit edilebilir. Yine bu belge, sahibine mallarını kolayca satmaya da ihtiyacı oldukça rehnederek para alma imkânını verir.
Resepise, ciro edilerek malın başkasına devrini sağlar. Yani, mülkiyeti nakleder. Resepiseyi elinde bulunduran kimse malın sahibi sayılır. Resepise verilincce mal satılmış olur. Dolayısıyla varant da onunla birlikte malın yeni sahibine verilir.
Tüccar, henüz iyi bir fiyat bulamamışsa ve bu arada paraya ihtiyacı varsa, yalnız varant’ı ciro ederek umumi mağazalardaki malı karşılığında borç para alabilir. Şu halde varant, malın başkasına teminat olarak rehnedilmesini sağlar.
Varantı elinde bulunduran kimse malın sahibi olmaz; ancak vermiş olduğu borç dolayısıyla mal üzerinde hak iddia edebilir. Resepise, yine mal sahibinde, yani umumi mağazaya malını koyan tüccarda kalır. Mal satılınca varant sahibi verdiği parayı alır.
Umumi mağazalara bırakılan mallar ve zahire karşılığında verilen makbuz senedinin (resepise) (TK m. 746) uyarınca aşağıda yazılı hususları kapsaması gerekir:
• Malı verenin ad ve soyadı ile sanatı ve ikametgâhı
• Malın bırakıldığı umumi mağazanın ticaret unvanı ile konulduğu yer
• Bırakılan malların cins, miktar ve nitelikleri ile değerlerini açıklayan hususlar
• Yine bu malların tabi olması gereken resim, harç ve vergilerin ödenip ödenmediği ve sigorta edilip edilmediği
• Ödenmiş olan veya ödenecek ücret ve masraflar
• Senedin kimin adına veya emrine düzenlendiğini gösteren bir ibare
• Umumi mağaza sahibinin imzası
Varantın, yani rehin senedinin de yukarıdaki maddede yazılı hususları aynen kapsaması ve makbuz senedine (resepiseye) bağlanması gerekir. (TK m. 747) Makbuz senedi ve varanttan oluşan belgenin dip koçanlı bir defterden koparılmış olması ve defterin umumi mağazaya ait belgeler arasında saklanması de gerekir (TK m. 748) Makbuz senedi ve varantın hamili, masrafı kendisine ait olmak üzere mallarının kısımlara ayrılmasın ve her kısım için ayrı senet verilmesini isteyebilir. Böyle olunca eski belge iade ve iptal edilir. (TK m. 749) Resepise ile varant emre yazılı olmasa bile, ayrı ayrı ya da birlikte teslim ve ciro yoluyla devredilebilir. Ciro, yapıldığı günün tarihini taşımalıdır.
Varant ile resepise birlikte beyaz ciro (açık ciro) yoluyla da ciro edilebilir. Bu türlü ciro -her iki senet teslim edilirse- cirantanın haklarını hamile devreder.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder