Translate

22 Kasım 2009 Pazar

Zerdüşt dininde rahip ...

Mubit, Zerdüştlerde ileri gelen din adamlarına verilen ad.

Zerdüşt Peygamber

Zerdüşt, inancını doğruluk üstüne kurar ve yalanı insanın en büyük düşmanı olarak görür. Tanrı Ahura Mazda (Hürmüz), insanın ruhunu kötülüklerden korumak, doğruluk ve iyiliği üstün kılmak için sürekli olarak Ahriman ile savaş halindedir. Bu, iyi ruhlarla kötülerin, aydınlıkla karanlığın savaşıdır. Peygamberleri Zerdüşt’ün yaşadığı tarihler konusundaki bilgiler eski Yunan kaynaklarına ve doğu kaynaklarına göre farklılık gösterir. Bazıları Zerdüşt’ün, İsa’nın doğumundan 1400 yıl önce yaşadığını yazarken, diğer batılı kaynaklar bu tarihlerin M.Ö. 6. ve 7. yüzyıllar olduğunu varsayıyor.

İran dinleri içerisinde tek tanrı inancına yer vermesi bakımından en dikkat çekicisi Zerdüşt inancıdır. Bu din adını kurucusundan alır. Zerdüşt peygamber İsadan Önce 580 yılında dünyaya gelmiştir. Annesi Zerdüşt peygamberi taşırken Zerdüşt’ün nuru tüm çevreyi aydınlatmıştır öyleki bu nur nedeniyle ona Spitama adı verilmiştir. Zerdüşt’ün annesi Puruşpa, babası Dughahova dır. Zerdüşt’ün annesi 15 yaşında iken bir ışık kümesinin ziyareti ile hamile kalmıştır zira aynı durum İsa peygamber içinde söylenmişti. Zerdüşt peygamber insan sevgisi ile doluydu kıtlık zamanları fakirlere evinden kaçarak yiyecek dağıttığı söylenir. Zerdüşt’ün
gerçek sıfatlı adı "Zerdeşt-ra-spi-tme"dir. Med dilinde zer sarı - teş ışın - ra güneş - spi beyaz - time demet,takım anlamındadır. Zerdüşt inancında mehdi inancıda vardır bu dine göre peygamberin ölümünden üç bin yıl sonra Mehdi Saoşyant gelecek ve bin yıllık çalışma yapacak insanları doğru yola sevketmeye çalışacaktır.

Zerdüşt dininde en çok yapılan yakıştırma Ateşperestlik, ateşe tapanlar gibi suçlamalardır ancak bu doğru değildir. Zerdüştlükte ateş sadece bir semboldür. Allah’a ulaşmak için bir araçtır. Zerdüşt kutsal kitabı Avesta’da ateş Ahuramazdayı temsil eder, Ateş kötülüklerden arınmak için idealdir. Ev yani ocakdaki ateş bereketi ve evdeki kötülüklerin uzaklaşmasını temsil eder. Ocağı sönen bir aile ateş tütmeyen bir ev bereketsizdir. Ateş aynı zamanda insanları bir araya getiren meydanlarda yakılarak etrafında eğlenilen toplumsal kaynaşma
sağlanan bir simgedir. Zerdüşt kitabı Avesta’da gathalar adında bölümler vardır.Bu gathalarda  Mitraizm, Maniheizm, Mazdakizm adlı unutulmuş üç din de vardır.



M.Ö. 7 yüzyıla dayanan doğuşu ile Batı Anadolu' dan, Doğu Çin kıyılarına kadar yayılan Zerdüştlük dini, islamiyetin çıkışı olan M.S. 7 yüzyıldan itibaren önemini kaybetmeye başladı.
M.S. 636 yılındaki arap işgaline kadar , tüm İran Zerdüşt idi. En ünlü pers kralları Daryuş, Kiros Zerdütlüğe inanıyordu ve Zerdüşlük mirası ile Pers kimliği aynı potada eriyerek birbirine karışmıştı. Şu anda dahi İran takvimi ve en önemli resmi tatiller tarihsel olarak Zerdüşlük döneminden kalmadır. Bilinenin aksine Zerdüştler ateşe tapmazlar; sadece sevgi, incelik ve sıcaklık sembolü olarak gördükleri ateşi kutsal kabul ederler. Ateş, Aşa’nın sembolü ve tanrının ışığı, kutsal mekanlarda daima yakılır, dua ve tapınma ateşin önünde gerçekleştirilir. Ateş olmasa bile zerdüştler ışığın geldiği yöne doğru dönerek dua ederler.
Zerdüştler için 3 kural var kısaca; Yaptıkların, söylediklerin ve düşündüklerin iyi olsun.



İranlıların “Çölün incisi” dedikleri dünyanın en eski 2. yerleşim yeri, Yezd şehri içindeki önemli ve eski Zerdüşt tapınaklarından birisi Ateşkadeh' dir. 1100 yıldır yandığına inanılan ateşin ve tapınağın bakımı için bir Zerdüşt rahibi (Mubit)  görevli. Nefesini kutsal ateşe vermemek için ağzı beyaz bir kumaşla örtülü. Yine Sessizlik kuleleri (Dakhma) denen Zerdüşt mezarları da Yezd’in 15 km. uzağında sessiz sakin turistlerin ziyaretlerini kabul ediyor. İran’da toplam 5 olan bu kulelerin 2 si Yezd’de, 2 tanesi Kirman’da, diğeri ise Tahran’da bulunuyor. Zerdüştlerin kutsal kitabı Avesta’ya göre ölü bedenin toprakla teması yasak. Bu nedenle, 50 yıl öncesine kadar Zerdüştler ölülerini çürümeleri ve kuşlar tarafından parçalanıp tekrar doğaya karışmaları için bu kulelere bırakırlarmış. Hac yeri olarak bilinen Çek Çek, Yezd’in 60 km dışında Zerdüştler için en önemli hac mekanı. Anlamı yüzyıllardır tapınağın bakır giriş çatısına dağlardan damlayan sulardan geliyor. Suyun düzenli aralıklarla çarptığı metalde çıkardığı ses tam da böyle: çek..çek..çek.

Hiç yorum yok: