Haymatlos, Vatansız, Tabiiyetsizlik, Vatandaşlık (uyrukluk), belirli bir devletle kişi arasındaki karşılıklı hak, ödev ve yükümlülük ilişkilerini belirleyen hukuksal bağ olarak tanımlanır. Bu tanımlamada, kişinin etnik kökeni ya da kendini hangi etnik kökenden saydığı gibi “öznel” (sübjektif) özellikler değil, hukuksal durum göz önüne alınır. Nitekim, “Uyrukluk Konusunda Avrupa Sözleşmesi”nin “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde , “uyrukluğun” (vatandaşlığın) “kişiyle devlet arasındaki hukuksal bağı ifade ettiği ve kişinin etnik kökenini göstermediği” açıkça belirtilmiştir.
Haymatlos kelimesi dilimize Almanca’dan gelir. Heimatlos- Vatansız karşılığı olarak, dilimizce Almaca okunduğu gibi geçmiştir. Türkiye’ye, 1933 ten sonra Nazi Faşizminden kaçan Alman Yahudilerine kapılarını açmıştı. Bir çok Alman bilim adamı Üniversitelerimize gelerek, eğitim hareketimize katkı koymuşlardır. Bilim adamlarının yanında, birçok ünlü sanatçı da vatansız- haymatlos olarak Türkiye’de yaşadılar. Birçok göçmen, çingene ve pomak ta haymatlostur.
26.04.1954' te Birleşmiş Milletlerin girişimi ile “ Vatansız kişilerin hukuki durumuna ait sözleşme kabul edilmiştir. Türkiye 1975 yılında, Avrupa Konseyi Kişi Halleri Komisyonunca 1954 te kabul edilen “Vatansızlık Hallerinin Azaltılmasına Dair Sözleşmeyi” de kabul etmiştir. İnsanın sadece ve sadece yaşamını sürmek gibi bir ideali olmadığı, aidiyet duygusunun, insan üzerinde mutlaka bir şekilde bulunmasının zorunluluk olduğu bir gerçektir. Bu gerçeği en iyi anlayanlar mutlaka haymatloslardır. "Ana gibi yar, Vatan gibi diyar olmaz" sözü bunu çok iyi anlatmaktadır. Kaybedince varlığı ve değeri en derin şekilde anlaşılacak vatandaşlık duygusu ve bilinci hukuken en gerekli bir duygudur. Ülkemizde Vatansız olmak şağılayıcı hakaret olarak düşünülmektedir. Ancak vatandaşın isteği dışında gelişebilmektedir. Burada küreselleşme hiçbir zaman vatansızlık olarak anlaşılmamalıdır.
Antik çağdaki adı Pamfilya olan Antalya, 12.Eylül.2009 tarihinde Hamburg Üniversitesinden iki profesörün de katılacağı, vatansızlar sergisine ev sahipliği yapmıştır. Pamfilya’nın “her ülkeden gelenler” anlamını taşıması bu sergi için çok anlamlı kılmıştır. Antalya’ya bu yıl 116 ülke vatandaşının yanında 1500' e yakın haymatlos da gelmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman’ın İspanya’dan kovulan Yahudileri, Osmanlı topraklarına kabul edip yerleştirmesi ve 1933 den sonra Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ ün Almanya’dan vatansızları kabul edişi iyi yorumlanması ve değerlendirilmesi gereken iki önemli olaydır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder