"İhtiras Tramvayı", "Rıhtımlar Üzerinde", "Cennet Yolu" , "Viva Zapata" gibi filmleriyle tanınmış Türk asıllı ABD' li sinema yönetmeni...

Ellia Kazan (Elias Kazancıoğlu,  d.1909 Kayseri - ö.2003).

1909 yılında Türkiye'de doğdu. 4 yaşındayken ailesiyle birlikte ABD'ye göç etti. Bulaşık yıkayarak Yale Üniversitesi'ndeki tiyatro eğitimini tamamladı. ABD'nin en iyi yönetmenleri arasında sayılan Ellia Kazan, ünlü Actors Studio'yu kurup Marlon Brando ve James Dean gibi efsane oyuncular yetiştirdi. "İhtiras Tramvayı", "Rıhtımlar Üzerinde", "Cennet Yolu" , "Viva Zapata" gibi başyapıtlara imza attı.

Kendini her zaman bir 'Anadolulu' olarak niteleyen Kazan, gelip gitmekten büyük keyif aldığı, entelektüelleriyle uzun soluklu dostluklar kurduğu Türkiye'de de iyi tanınan ve sevilen bir sinemacıydı. Ama yarım yüzyıl boyunca peşini bırakmayacak kötü bir şöhretin de sahibi oldu. Sinema ve sanat çevrelerinde pek çok kişi, arkadaşlarını ihbar eden bir hain olarak damgaladığı bu büyük sinemacıyı asla affetmedi.  

Elia Kazan, Kayseri kökenli bir Rum ailenin çocuğu olarak İstanbul'da doğmuştu. Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkıldığı yıllarda, Amerika'ya göçtüler. İlk aşkı tiyatroydu. Yale'in Sahne Sanatları Bölümü'nde iki sene okuduktan sonra 1935'te ilk oyununu yönetti. 40'larda Broadway'in en iyi yönetmenlerinden biri olarak şöhret kazanmıştı bile. Tabii ki Hollywood onu kucaklamakta gecikmedi. 1948'de ilk filmlerinden biri olan 'Centilmenlik Anlaşması'yla da ilk Oscar'ını kazandı.

Amerikan yaşamının çatışmalarına, Amerikalıların problemlerine eğilen ilk yönetmenlerden biriydi Elia Kazan. 1948 yılında açtığı Actors' Studio adlı okul, Hollywood'a unutulmaz bir oyuncu kuşağı kazandırdı. En gözde öğrencilerinden biri unutulmaz filmlerinde başroller verip bir ikon haline getireceği Marlon Brando'ydu. 'Rıhtımlar Üzerinde' ve Tennessee Williams'ın oyunundan uyarladığı 'Arzu Tramvayı'yla Brando'yu yaratırken, en iyi filmlerinden biri sayılan 'Cennet Yolu'yla James Dean efsanesini ortaya çıkarttı. Kazan, tanınmamış oyuncularla çalışmayı severdi. Rod Steiger, Natalie Wood, Lee Remick, Warren Beaty gibi isimlerin onunla çalıştıktan sonra yıldız oldular.

1952 yılında Senatör Mc-Carthy'nin Amerikan Karşıtı Faaliyetler Komitesi'ne ifade veren Kazan, sinema sanayiinden komünist eğilimli sekiz arkadaşını ele vererek onların kariyerlerinin sona ermesine yol açmıştı. Bunlardan birisi olan senarist Abraham Polonsky, Elia Kazan'ın 1999 yılında onur Oscar'ı alacağını duyunca "Umarım ödülünü alırken birisi onu vurur" demişti.


Filmografi ;

The Last Tycoon/ Son Patron (1976)
The Visitors/Ziyaretçiler (1972)
The Arrangement/Kader Değişmez (1969) 
America, America (1963) 
Splendor in the Grass/Aşk Bahçesi (1961)
Wild River/ Vahşi Nehir (1960) 
A Face in the Crowd/Kalabalıkta Bir Yüz (1957)
Baby Doll/Taş Bebek (1956) 
Cennet Yolu (1955) 
Rıhtımlar Üzerinde (1954) Man on a Tightrope (1953) 
Viva Zapata! (1952) 
Arzu Tramvayı (1951) 
Panic in the Streets/ Sokaklarda Panik (1950) 
Pinky /Kara Damga (1949) 
Boomerang! /Geriye Tepen Silah (1947) 
Gentleman's Agreement/ Centilmenlik Anlaşması (1947) 
The Sea of Grass /Yeşil Çayırlar (1947) 
A Tree Grows in Brooklyn/Bir Genç Kız Yetişiyor (1945)