Keman yayı...

Arşe,

Keman; (Alm. Geige, Fr. Violoa, İng. Violon, İta. Violino)  

Keman, Rebec ve Lira da braccio isimli enstrümanlardan türemiştir. İlk gerçek dört telli kemanlar 16. yüzyılın başlarında Avrupa’da kullanıldı.  Muhtemelen en tanınmış orkestra çalgısı olan keman bir yayla çalınan, telli bir enstrüman olup ses aralığı 4 oktav olan perdesiz bir çalgıdır. Keman Ailesinin en geniş aralıklı sesine sahip olan üyesi olan Kemanın yanında diğer üyeleri Viola, Çello ve Konturbas’ dır.

Keman kendine özgü biçimiyle 16. yüzyılda Avrupa’ da ortaya çıktı. Teknesi, sırt ( Akçaağaç’ tan ) ve göğüs (Köknar’dan) ile yanlıklardan ( Akçaağaç’ tan ) oluşur. Göğsündeki iki delik “F “ biçimindedir. Solo ve eşlik görevi verilir (özellikle bir solo çalgıdır ). Hiç bir çalgıda olmayan ses rengiyle, çok zengin bir anlatım gücü vardır.

İlk kemanlar, Bavyera’ nın Füssen kentinde İtalya’ nın Brescia ve Cremona kentlerinde ve aynı çağda Paris’ de yapıldı. Teknenin uzunluğu 36 cm, toplam uzunluk yaklaşık 60 cm dir. Keman çalanlara kemani denir.

Keman yapım ustalarına Luthier denir. En büyük keman yapımcıları;
GagliAnolar, C.Fegant, J. B. Guadagnini, L. Guersan, Klotlar, D. Montagnana, Kuzey İtalyan Gasparo da Salo (1540-1609), Bresci’ dan Giovanni Maggini (1579-c. 1630) ve Cremona’ dan Andrea Amati (c.1520-c. 1611),  Keman yapım sanatı, 17.yüzyıl ve 18.yüzyıl başlarında, İtalya Cremona’dan Antonio Stradivari, Giuseppe Guarneri ve Avusturyalı Jacob Stainer’ ın atölyelerinde emsalsiz sanatsal bir zirveye ulaştı.

Guarnerius Kemanı Stradivarius Kemanından sonra ikinci sırada gelir. Bazılarına göre ise Guarnerius bütün kemanların üstündedir.

Ülkemizde keman yapım teknikleri çok gelişmiş çeşitli yarışmalarda birincilik alan lutierlerimiz vardır. Bunlar; Cafer Açın, Mesut Gözalan, Yunus Tarhan, Mehmet Alkan, Nevzat Önder, Ayhan Damcıoğlu, Ahmet İyi doğan, Emin Tilef, Bedi Akol’ dur.

Keman sanatçıları;

Kemani Hızır Ağa, Kemani Rıza Efendi, Kemani Corci, Kemani Körsebuh, Kemani Aleksan Ağa, Kemani Memduh, Bülbül-i Salih Efendi, Reşat Erer, Nubar Tekyay, Sadi Işılay, Hakkı Derman Selahhattin Ünal.