Translate

16 Ekim 2009 Cuma

Şeker elde edilen bir bitki...




Şeker kamışı, 
Şeker pancarı,
Hurma ağacı, 
Şeker akçaağacı,

Şeker veya sakkaroz çoğu bitkinin bünyesinde bulunur. Fakat bünyesinde ekonomik olarak şeker elde edilebilecek kadar şeker bulunduran iki bitki vardır: Şeker kamışı, şeker pancarı.  Önemli şeker mahsullerinden olan şeker kamışı (saccharum spp.) ve şeker pancarındaki (Beta vulgaris) şeker, bitkinin kuru ağırlığının %12–%20 kadarını oluşturabilir. Hurma ağacı (Phoenix dactylifera), sorghum (Sorghum vulgare) ve şeker akçaağacı (Acer saccharum) ise önemi daha az ticari şeker ürünleri içerisindedir.
Ana vatanı Hindistan ve Arap ülkeleri olan şeker kamışı dünyada tropikal ve yarı tropikal bölgelerde yetiştirilmektedir. Türkiye'de şeker kamışı tarımı yapılmamaktadır.
Şeker kamışının bünyesinde yaklaşık olarak % 12 - 16 şeker bulunur. Şeker, yüzyıllardan beri insanların önemli gıda maddelerinden birisi olmuş ve 18. yüzyılın sonuna kadar sadece şeker kamışından üretilmiştir. Şeker pancarı tarımı ve şeker pancarından şeker üretimi ise 19. yüzyılda başlamıştır. Dünyada üretilen şekerin yaklaşık %74,4’ü şeker kamışından, %25,6’sı ise şeker pancarından elde edilmektedir.


Şeker kamışı (Saccharum officinarum) Poaceae familyasından şeker elde edilen bir bitkidir. Sıcak bölgelerde yetişir. Şeker üretim maliyeti pancara göre daha düşüktür. Dünya şeker üretiminin yüzde 70'i şeker kamışından sağlanır. En büyük üretim yüzde 15 olarak Küba'nın dır. Kübalılar şeker kamışını kahveye batırırlar. Küba'nın milli içkisi rom şekerkamışından üretilir. Küba'da en çok şeker kamışı üretilen yer Pınar del Rio'dur.Küba'ya İspanyollar tarafından taşınmıştır.İspanyollar Şeker Kamışını Büyük İskender ile tanımışlardır.Hindistan'dan Avrupa'ya yayılmıştır.
eker kamışının yetişen bütün türleri ve önemli ticari kültürleri başlıca Saccharum officinarum, S. spontaneum, S. barberi and S. sinense ‘den oluşan kompleks melezlerdir.


Şekerpancarı (Beta vulgaris var. saccharifera ), etli kökünden şeker elde edilen, ıspanakgiller familyasından 2 yıllık tarım bitkisi. 1 yıl vejetatif organları 2. yıl ise generatif organları gelişir. Tohumları birleşik halde bulunur.
Boyu yetiştiği yere, iklime ve türüne göre 85-180 cm arasında değişmektedir. Avrupa Birliği, ABD ve Rusya dünya üretiminde ilk üç sırayı alır. Ticari bir bitkidir. Dünyada şeker üretiminin %30'u şeker pancarından elde edilir. Dünya toplamı 162 tondur

Şeker pancarı, ılıman iklimde yetişen iki yıl ömürlü bir bitkidir. Gelişiminin ilk yılında şeker üretirken ikinci yılında çiçek ve tohum üretir. Bu yüzden, şeker pancarı baharda çıkmaya başlar ve sonbahar/kış başlangıcında hasat edilir. Şeker pancarı sakkarozu yabani havuç kökleri ile büyük bir benzerlik taşıyan soğan köklerinde depolar.
Olgun bir şeker pancarındaki tipik şeker miktarı ağırlıkça %17 olup bu değer cinse göre yetiştiği yıldan yıla ve bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Şeker kamışına kıyasla şeker miktarı ağırlıkça fazla olan şeker pancarında aksine hektar başına elde edilen ürün kazancı düşüktür. Dolayısıyla beklenen şeker üretimi hektar başına sadece 7 tondur. 

Sorghum, Doğu Afrikanın tropik bölgelerine ve bir çeşidi de Meksika'ya özgü yaklaşık 20 çeşit ot türünün bir cinsidir. Sorghum bitkisi, Güney Avrupa, Amerika ve Güney Asya'da yetiştirilir. Şeker, sorghum tohumlarından elde edilebilir fakat yine hurma ağacında olduğu gibi sadece bölgesel bazda ve küçük ölçeklerde. 


Şeker akçaağacı (Acer saccharum), Kuzey Amerika doğusunda bulunan ormanlar (genellikle mobilyacılıkta kullanılan ağaçlardan oluşan) içerisinde göze çarpan bir ağaçtır. Burası en büyük Amerikan akçaağaç bölgesidir ki ağaçların boyları 30-37 m'ye kadar ulaşır.
Akçaağaç şekeri Kuzey Amerika'da yüzyıllardan beri üretilmekte ve hala tatlandırıcı olarak, çoğunlukla rafine edilmiş (kısmen) akçaağaç şurubu olarak kullanılmaktadır. Akçaağaç şekeri, standart toz haline getirilmiş şekere göre iki kat daha tatlıdır çünkü elde edilen şeker sakkarozdan ziyade fruktoz içerir.

Hiç yorum yok: