Translate

30 Ağustos 2009 Pazar

Ham ipekten dokunmuş ince bez...


Bürümcük,  
Bürüncük(Osmanlı kayıtlarında), Bürümcek, Tulle, Tül,

Bürümcük, ham ipeğe çok az ketep ipliği karıştırılarak bez dokuma tekniğine göre yapılan bir kumaştır. İnce seyrek dokulu krepon görünüşündedir. Eskiden iç çamaşırları, yatak çarşafları bürümcükten yapılırdı.

Krep büküm denen yüksek bükümle elde edilen ham ipek iplikten yapılır, genellikle bezayağı örgüyle dokunur. Sonra pişirme denen kaynatma işleminden geçer, bu işlem sonucu ipliklerde oluşan çekilme, kumaş yüzeyinde kıvrılmalara, bükümlere neden olur. Kumaş, adını, özelliğini oluşturan bu kıvrımlardan almıştır.

Ham ipekten dokunan bürümcüklerde bezayağı örgüsü kullanılmakla birlikte pişmiş ipekten yapılanlarda bükülmeyi artırmak için krep türü farklı bir örgü kullanılır. Kadınlar için yapılan bürümcüklerin atkı ve çözgüsü, ipektendir. Helâli' denen ve erkekler için dokunan bürümcüklerde ise çözgü pamuk, atkı ipek ipliktendir. Çözgüde yer yer pamuk iplik kullanılarak yollu dokunanları da vardır. Beyaz pamuk iplikle dokunduğunda bu yollar mat bir görünüm verir. Renkli ipliklerle dokunan ya da dokunduktan sonra boyanan türleri de vardır. Bürümcük, XV. ve XIX. yy.'lar arasında başta Bursa olmak üzere Bilecik, Alaşehir, Muğla, Denizli ve İstanbul' da dokunuyordu. Bursa'da yapılan bürümcükler, Avrupa'ya da ihraç ediliyordu. Pamuk ipek karışımı, mat çizgili bürümcük, XIX. yy.'ın ilk yarısında, Paris kadın modasında etkili olmuştur.


Bürümcüğün bazı türleri de başka ülkelerden özellikle Şam' dan ithal ediliyordu. Bürümcük esnek olması, kıvrımlar arasında kalan hava nedeniyle teri çabuk kurutması ve dayanıklılığı nedeniyle çok kullanılan bir kumaştır. Genellikle iç giyim eşyası yapımında kullanılır, yakası açılmadık denen gömlekler de bürümcükten yapılırdı. Bunun yanı sıra zıbın, peştemal, yorgan astarı vb. eşya yapımında da kullanılmıştır. İpekli kumaşların giderek ortadan kalkmasıyla, bürümcük de çeşitli adlar verilen pamuklu kumaşlar arasına katılmıştır. Kıvrak bükümlü pamuk ipliğinden dokunan ve daha sonra kaynatılarak yüzeyinin kıvrımlanması sağlanan kumaşlara günümüzde de "bürümcük" denmekle birlikte, bükülü bez, buldan bezi, şile bezi gibi çeşitli adlar da verilmektedir.

Hiç yorum yok: