Translate

28 Haziran 2010 Pazartesi

Parçacık fiziğinde, yanlızca elektromagnetik, kütle çekimsel ve zayıf etkileşimlere giren fermiyon türü...

Lepton, Yeğnicik (Yunanca küçük veya hafif anlamındaki leptos kelimesinden geliyor.) 

Leptonlar zayıf etkileşimde bulunan parçacıklar grubudur. Elektron, muon, tau ve bunlarla ilgili olan notrinolardan oluşan temel parçacık ailesi. Fizikte, spin'i 1/2 olan (fermiyon) ve güçlü etkileşime girmeyen parçacıklar lepton ya da yeğnicik olarak adlandırılır. Tüm leptonların spini 1/2 değerine sahiptir. En hafif hadrondan daha hafif olan elektronlar, müonlar ve nötrinolar da bu grubun içinde yer alır. Hadronların büyüklüğü ve belli bir yapısı olmasına rağmen leptonlar herhangi bir yapısı olmayan (yani nokta gibi olan) gerçek temel parçacıklar olarak görünür. ilk olarak Léon Rosenfeld adlı fizikçi tarafından 1948 yılında kullanılmıştır.
Leptonların,hadronlarla benzeşmeyen yönlerinden birisi de bilinen lepton sayısının oldukça sınırlı olmasıdır. Şu anda bilim adamları, sadece şu 6 tane leptonun (herbirinin antiparçacığı da vardır) olduğuna inanmaktadırlar: elektron, muon, tau ve bu parçacıkların herbirine ait nötrinolar (Tauya ait nötrino laboratuvarda henüz gözlenememiştir). 1975 yılında keşfedilen (tau) leptonu protonun yaklaşık iki katı kütleye sahiptir. 

Bilinen üç lepton çeşnisi bulunmaktadır: elektron, müon ve tau. Her çeşni zayıf dublet olarak adlandırılan bir parçacık çiftine karşılık gelir. Dubletteki parçacıklardan birinin kütlesi ve elektrik yükü vardır ve ismi çeşni ile aynıdır (örneğin elektron). Diğeri nötrino olarak adlandırılan çok küçük kütleli ve yüksüz bir parçacıktır. Bu parçacıkların altısının da kendine ait karşı-parçacıkları vardır. Bilinen tüm yüklü leptonlar, parçacık veya karşı-parçacık olmasına bağlı olarak artı veya eksi, bir birim elektrik yükü (e) taşır. Tüm nötrinolar veya karşıt-nötrinolar sıfır elektrik yükü taşır. Yüklü leptonların her uzay boyutu için iki olası spin durumu vardır, öte yandan nötrinolar tek bir helisite durumunda bulunur.  Parçacık etkileşimlerinde her bir çeşni için etkileşime giren ve çıkan lepton sayısının aynı kaldığı görülür. Bu durum lepton sayısının korunumu yasası olarak adlandırılır.

Hiç yorum yok: