Mersin ağacının meyveleri (Myrtus Communis),Murt, Osmanlıca Türkçe sözlükte murt Farsça, ölmüş hayvan anlamındadır.
Hambeles, Hambelez,
Hombales,
Ortalama 3 m, bazen 4-5 m' ye kadar boylanabilen yapraklarını dökmeyen bir makilik bitkisidir. Ülkemizde Akdeniz ve Karadeniz sahillerine bakan makilik yamaçlarda doğal olarak yetişir. Temmuz- Ağustos aylarında hoş kokulu beyaz çiçekler açar. Ekim-Kasım aylarında olgunlaşan meyveleri yeşilimsi beyazdan mora ve siyaha değişir. Arılar tarafından tozlaşma yoluyla kendine dölleyen çiçekleri hermafrodittir. Açık güneşli ortamları, hafif kumlu, kuru ve direnajlı toprakları tercih eder. Deniz etkisine dayanıklıdır. Güneyde, özellikle Adana yöresinde "murt" veya "hambeles" olarak da bilinen mersinin meyveleri yemiş olarak tüketilir.
Murt yaz ortasında çiçek açmaya başlar. Çiçeği beyaz, erkek organı ise altın rengindedir. Çok güzel kokar. Çiçekleri yuvarlak kesitli, dalları kırmızımtıraktır. Bitki ikinci yılında dal budak salarak odunlaşmaya başlar. Odunlaşan dallar bej rengini alır. Başlangıçta etli ve beyaz olan meyveleri olgunlaştıkça koyu mavi-siyah renge dönüşür. Dalları, yaprakları, meyvesi çok hoş kokar. Döktüğü tohumlarla kendiliğinden ya da gövde çelikleriyle ürer. Yaprağında, çiçekli dallarında, reçine, acımtırak maddeler, uçucu yağlar, meyvesinde ise bol miktarda A vitamini, tanen, şeker ve asit vardır. Taze yapraklar defneyaprağı gibi etli yemeklerde kullanılarak çeşni katması sağlanır.
Murt rakımı yüksek olan yerlerde yetişmeyen, yaprağını dökmeyen Akdeniz bölgesinin özellikli maki türlerindendir. Farsça “mürd” sözcüğü Türkçede murt olmuştur. Orijinal adı Myrtus communis’tir. Sözcüğün aslı Yunancadır. Mort, murt, sazak ağacı olarak da bilinir. Mersingiller familyasındandır. Çok çeşidi vardır. Çeşitlerinin genel adı da mersindir. Kaynaklarda bitkinin ana yurdunun Amerika, Avustralya, Yeni Zelanda olduğu ifade edilmektedir. Bodur bir maki olmasına rağmen budanırsa boyu 2,5 metreye kadar uzar. Asıl adı Myrtus communis olan bizim de hambeles – murt dediğimiz bitki Akdeniz sahillerinde çokça yetişir. “Üst yüzeyinde pek çok saydam nokta (yağ bezeleri) bulunan yaprakları sert, meşinimsi, kenarları düz, küçük, üzeri koyu yeşil, altı daha açık yeşil, ortası çizgilidir”. Her mevsimde yeşilliğini koruması çevresine ayrı bir güzellik katar. Yurt genelinde mersin olarak bilinmesine rağmen Akdeniz sahillerinde hambeles ve murt olarak tanınır. Hambeles Arapçadır. Murt yaprağına 'bahar’ diyen yerlerde vardır.
Faydaları;Mersin ağacının yazın olgunlaşan, bezelye büyüklüğünde, morumsu siyah meyvesi çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılır.
Küçük , pembe murt (mersin) taneleri taze taze yenebileceği gibi şurup olarak da içilebilir. Hatta peltesi de yapılabilir. Bağırsak hastalıklarına, çocuk ishallerine ve dizanteriye karşı birebirdir. Murt dolaşım bozukluklarını giderir, özellikle geceleyin görme gücünü arttırır. Özellikle karanlıkta uçmak zorunda kalan pilotlara murt şurubu içirilir. Çocuklarda pamukçuk denilen hastalığa karşı da murt kullanılır. Ağzın içini temizler, pamukçuğu giderir. Kaynamış suya atılan murtla yapılan gargara bu bakımdan çocuklar için yararlıdır. Bacak şişlikleri ve ağırlığında, Şeker hastalığında faydalıdır. Murt yaprakları suda dinlendirecek olursak şeker hastalığına karşı iyi bir şurup elde edilmiş olur. Kolesterolü ve tansiyonu düşüren, kana ve kalbe iyi gelen, mideyi tamir eden, muz aynı zamanda stres ilacıdır. Yaprakları, Hemoroid, Varis ' e iyi gelir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder